Yerba mate – właściwości. Jak działa zielony napar z Ameryki Południowej?

Otwierasz zaspane oczy, jest dopiero 06.00 rano. Z wielkim trudem podnosisz się z łóżka. Idziesz do kuchni, nastawiasz wodę w czajniku i sięgasz po kawę, żeby wsypać ją do filiżanki. Słyszysz gwizdek czajnika. Już tylko kilka sekund dzieli Cię od pełnego rozbudzenia. Nagle przychodzi Ci do głowy myśl: co by było, gdyby kawę zamienić na coś zdrowszego? Zamiast filiżanki postawić na blacie w kuchni matero? Zamiast czarnej kawy wsypać zieloną yerba mate? Zamiast łyżeczki użyć bombilli? Dowiedz się, czym jest ulubiony napój mieszkańców Ameryki Południowej. Jakie właściwości ma yerba mate i jakie korzyści płyną z jej regularnego picia!

Spis treści:

1. Co to jest yerba mate?
2. Yerba mate - właściwości i działanie
3. Zawartość witamin i minerałów w yerba mate. Właściwości wzmacniające
4. Yerba mate kontra kawa i inne napoje zawierające kofeinę. Właściwości pobudzające
5. Przeciwutleniacze i działanie antyoksydacyjne yerba mate
6. Właściwości oczyszczające i regulujące pracę układu pokarmowego
7. Wpływ yerba mate na ciśnienie krwi i samopoczucie psychiczne
8. Yerba mate pomocna w pielęgnacji urody
9. Czy yerba mate ma właściwości lecznicze?
10. Czy picie yerba mate ma skutki uboczne?
11. Zielone złoto południowoamerykańskich indian - yerba mate. Właściwości, dla których warto zacząć pić ją regularnie

Ale co to jest ta yerba mate?

Yerba mate to napar z wysuszonych liści i gałązek Ilex paraguariensis - rośliny znanej nam jako ostrokrzew paragwajski, który występuje w naturalnym środowisku na pograniczu czterech krajów Ameryki Południowej: Brazylii, Argentyny, Paragwaju i Urugwaju. Ostrokrzew paragwajski nazywany jest „wiecznie zielonym drzewem”. Może osiągnąć nawet 15 m wysokości, ale zwykle jego wysokość nie przekracza około 6-8 m. Ma charakterystyczne, podłużne liście, zakończone ząbkowaną krawędzią. Właściwości yerba mate dawno temu odkryli Indianie z plemienia Guarani. Zauważyli, że żucie liści ostrokrzewu likwiduje zmęczenie, rozjaśnia umysł i wyostrza zmysły oraz zmniejsza uczucie głodu. Ostrokrzew paragwajski zdobył popularność dzięki jezuitom, którzy przybyli w dorzecze Parany w połowie XVII wieku, w czasie konkwisty. Dzięki nim w Ameryce Południowej powstały pierwsze plantacje ostrokrzewu, rozpoczęto eksport suszu do Europy, a yerba mate stała się nieodłącznym elementem życia mieszkańców Ameryki Południowej. Obecnie, od kilkunastu lat yerba mate zdobywa coraz większą popularność na całym świecie, stając się alternatywą dla powszechnej herbaty i kawy.Kolejne grupy naukowców badają skład chemiczny i właściwości yerba mate, jej działanie na różne aspekty funkcjonowania ludzkiego organizmu, udowadniając, że jest to bogate, naturalne źródło zdrowia.

Yerba mate - właściwości i działanie

Zielony napój południowoamerykańskich Indian to istny cud natury, który wykazuje wiele drogocennych właściwości. Yerba mate zawiera mnóstwo witamin, minerałów, mikro i makroelementów, które nie tylko mają pozytywny wpływ na ludzki organizm, ale są niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Wśród nich wymieniane są minerały: cynk, potas, fosfor, wapń, krzem i magnez, a także witaminy z grup A, B, C i E. Jedna porcja yerba mate to ogromna, a przede wszystkim zdrowa i naturalna dawka wartościowych składników. Do tego jest niskokaloryczna. Czego chcieć więcej!

Yerba mate - właściwości:

• odżywia i wzmacnia organizm, zawiera witaminy, minerały, mikro i makroelementy, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu,
• silnie i długotrwale pobudza, likwiduje zmęczenie, poprawia koncentrację i rozjaśnia umysł,
• działa antyoksydacyjne - spowalnia proces starzenia się komórek,
• zmniejsza uczucie głodu, poprawia perystaltykę jelit i wspiera funkcjonowanie całego układu trawiennego,
• oczyszcza organizm z toksyn i wspomaga przemianę materii,
• reguluje ciśnienie krwi, łagodzi stres i rozluźnia,
• poprawia kondycję cery, wzmacnia włosy i paznokcie.

Zawartość witamin i minerałów w yerba mate. Właściwości wzmacniające

Mówi się, że yerba mate zawiera około 200 naturalnych związków chemicznych. Oczywiście nie wszystkie są przez nas przyswajane, a znaczna część z nich zostaje wypłukana przez wodę, którą zalewany jest susz. Niemniej jednak, niepodważalnym faktem jest to, że yerba mate jest źródłem ogromnej ilości witamin i minerałów, które wspomagają pracę ludzkiego organizmu. Nie sposób wymienić wszystkie składniki, jakie znajdują się w yerba mate, ale najważniejsze z nich to:

• witaminy: A, B, C i E.
  - witamina A odpowiada za utrzymanie prawidłowego stanu skóry, włosów i paznokci, poprawia proces widzenia, wzmacnia układ immunologiczny i wspomaga produkcję czerwonych krwinek w organizmie,
  - witaminy B, to jedne z najważniejszych substancji, jakich potrzebuje ludzki organizm. Wpływają na układ nerwowy, pracę serca i mięśni oraz na stan skóry. Wspomagają też przemianę materii i mają wpływ na samopoczucie,
  - witaminy C i E mają działanie antyoksydacyjne. Pierwsza z nich dodatkowo wzmacnia odporność organizmu na infekcje, druga - wspomaga pracę układu krążenia.
• polifenole, czyli organiczne związki chemiczne, które mają silne działanie antyoksydacyjne, a zatem opóźniają proces utleniania. Przypisuje się im działanie przeciwnowotworowe oraz zapobiegają chorobom układu krążenia.
• ksantyny - kofeina, teobromina i teofilina, które mają właściwości pobudzające.
• minerały: cynk, potas, fosfor, wapń, krzem i magnez, które są niezbędne do funkcjonowania ludzkiego organizmu.
• saponiny - odpowiadają za specyficzny, gorzki smak yerba mate i efekt pianki, która tworzy się na powierzchni naparu. Mają działanie moczopędne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, wspomagają pracę układu pokarmowego i mogą wpływać na regulowanie poziomu cholesterolu.

Yerba mate kontra kawa i inne napoje zawierające kofeinę. Właściwości pobudzające

Rosnącą na całym świecie popularność yerba mate zawdzięcza przede wszystkim swoim pobudzającym właściwościom, które mają źródło w zawartości kofeiny, zwanej też mateiną. Trudno jest precyzyjnie określić zawartość kofeiny w yerba mate, bo jest to zależne od wielu czynników, takich jak rodzaj i ilość suszu, sposób parzenia yerby i to, ile razy została zalana. Można w przybliżeniu założyć, że w litrze naparu z ostrokrzewu paragwajskiego zawarte jest około 70-650 mg kofeiny. Dla porównania, litr espresso zawiera 1700-2250 mg kofeiny, litr kawy parzonej - 380-650 mg kofeiny, napoje energetyczne - około 320 mg kofeiny, a herbata - 280 mg kofeiny. W napojach gazowanych, takich jak coca-cola znajduje się około 96-185 mg kofeiny. Yerba mate zawiera więc nieco mniej kofeiny niż kawa. Ma też inne działanie. Kawa pobudza od razu, daje szybkiego „kopa”, ale jej działanie jest stosunkowo krótkie. Yerba mate można zalewać wielokrotnie, a każde kolejne zalanie co prawda jest ciut słabsze od poprzedniego, ale dalej dostarcza mnóstwo energii, zatem działanie naparu z ostrokrzewu jest znacznie dłuższe niż kawy. Yerba mate jest mocniejsza od herbaty, z kolei z napojami gazowanymi i energetycznymi zdecydowanie wygrywa pod względem składu. Jest zdrowa i w pełni naturalna - w przeciwieństwie do napojów, które zawierają tonę cukru i szereg syntetycznych substancji.

Będąc w temacie pobudzenia i działania kofeiny zawartej w yerba mate, nie sposób nie wspomnieć o korzystnym wpływie naparu z ostrokrzewu na koncentrację i skupienie uwagi. Yerba mate wyostrza zmysły, poprawia pracę mózgu, stymuluje nie tylko ciało, dodając mu energii, ale także szare komórki, które lepiej i dłużej pracują. Nie bez powodu napój Indian Guarani polecany jest pracownikom umysłowym, studentom i uczniom - wszystkim tym, którzy szczególnie mocno muszą wytężać swoje umysły. Zwiększona koncentracja to zasługa zawartych w yerbie witamin z grupy B i magnezu.

Przeciwutleniacze i działanie antyoksydacyjne yerba mate

Jednym z najważniejszych składników yerba mate są polifenole. Są to organiczne związki chemiczne z grupy fenoli, które mają działanie antyoksydacyjne, czyli wstrzymują lub opóźniają proces utleniania substancji. Powszechnie uważa się, że sprzyjają w zapobieganiu chorobom nowotworowym i chorobie niedokrwiennej serca. Pomagają zwalczać wolne rodniki, które występują w organizmie jako odpad procesu metabolizmu, wysiłku lub choroby i przyczyniają się do przyspieszenia starzenia się komórek, hamują regenerację organizmu, mogą uszkodzić DNA i wpływają na rozwój chorób nowotworowych. Występujące w yerba mate saponiny i kwas chlorogenowy, to również - obok polifenoli - naturalne antyoksydanty, które dodatkowo podbijają pozytywne właściwości naparu.

Właściwości oczyszczające i regulujące pracę układu pokarmowego

Yerba mate wspiera działanie układu pokarmowego. Zawarte w niej witaminy i substancje wspomagają krążenie krwi w organizmie, co wpływa na funkcjonowanie wątroby. Minerały, które dostarczasz swojemu organizmowi pijąc yerba mate wpływają też na usprawnienie procesu przemiany materii, co pomaga w odtruwaniu organizmu i usuwaniu z niego szkodliwych toksyn, które gromadzą się przez nadmiar tłuszczu i cukru, czy jedzenie ciężkostrawnych, smażonych potraw. Napój ten ma również działanie moczopędne, co pomaga w sprawniejszym wypłukiwaniu szkodliwych substancji z organizmu. Na rynku dostępnych jest wiele ziołowych mieszanek yerba mate z takimi dodatkami jak: rumianek, anyż, mięta, koper włoski, boldo itp. Dodatki te mogą wzmocnić nieco pozytywne działanie yerby na proces trawienia, wytwarzanie soku żołądkowego czy rozluźnienie mięśni. Niektóre z tych ziół mają też działanie zapobiegające zaparciom.

Sprawniej działający układ pokarmowy, to także większa kontrola nad wagą ciała. Wiele osób uważa, że yerba mate ma działanie odchudzające. Z pewnością napój ten ma duży potencjał jako dodatek do diety i aktywności fizycznej, które są niezbędne do tego, by zrzucić nadmiar kilogramów. Zawarta w yerbie kofeina, oprócz opisanych wyżej właściwości pobudzających, usprawnia też działanie metabolizmu, co powoduje szybsze spalanie tkanki tłuszczowej. Kwas chlorogenowy, który znajduje się w yerbie sprawia, że gospodarka cukrowa organizmu jest efektywniejsza. Z kolei saponiny mają wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu i opóźnienie wchłaniania tłuszczu. Yerba mate hamuje też uczucie głodu, co sprawia, że pijąc ją będziesz rzadziej sięgać po posiłki i mniej podjadać. Pamiętaj jednak, że nie jest to cudowny lek na otyłość!

Wpływ yerba mate na ciśnienie krwi i samopoczucie psychiczne

Yerba mate może pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu, dzięki czemu zwiększa się miejsce w naczyniach krwionośnych, a krew może sprawniej przez nie przepływać. To powoduje, że obniża się ciśnienie krwi. Z drugiej strony pobudzająca kofeina, która zawarta jest w yerbie powoduje, że ciśnienie krwi się podnosi. Efekt ten nie jest tak gwałtowny, jak podczas picia kawy, a to za sprawą zawartych w mate obok kofeiny - teobrominy i teofiliny, które rozszerzają naczynia krwionośne, zapobiegając tym samym nagłym skokom ciśnienia. Działanie yerba mate jest więc stopniowe, bardziej łagodne i równomierne. Osoby, które regularnie piją yerbę twierdzą, że przyczynia się ona do regulowania ciśnienia krwi. Pamiętać trzeba oczywiście, że każdy organizm jest inny, a napój ten nie jest lekiem, więc osoby zmagające się ze zbyt niskim lub zbyt wysokim ciśnieniem krwi, powinny ostrożnie podchodzić do tematu picia yerba mate.

Wyregulowany poziom ciśnienia i ogólne rozluźnienie, które są efektem picia yerba mate, znacznie przyczyniają się do polepszenia stanu psychicznego. Można powiedzieć, że yerba mate ma działanie antydepresyjne, a to za sprawą zawartości witamin z grupy B (zwłaszcza witaminy B3) i magnezu. Jedną z właściwości witaminy B3 jest korzystne działanie na system nerwowy i stan psychiczny. Z kolei jednym z objawów niedoboru magnezu w organizmie są zaburzenia depresyjne. Te dwa składniki są więc niezwykle ważne w codziennej diecie człowieka, a yerba mate jest ich bardzo dobrym źródłem. Jej picie wpływa na poprawę nastroju, ożywia mózg i może przynieść ulgę podczas przygnębienia. Yerba mate nie jest lekiem na depresję, więc nie zastąpi wizyty u specjalisty podczas znacznego spadku nastroju czy poważnych zaburzeń. Z pewnością jednak wpłynie na poprawę złego humoru i poprawi emocjonalną wydajność.

Yerba mate pomocna w pielęgnacji urody

Ta właściwość yerba mate zainteresować może przede wszystkim płeć piękną. Ostrokrzew paragwajski zawiera wiele substancji, które mają bardzo dobry wpływ na kondycję skóry, włosów i paznokci. Witamina B3, oprócz zbawiennego działania na nerwy, działa też bardzo dobrze na ukrwienie skóry i kondycję włosów. Witamina C, nazywana również „witaminą młodości”, ujędrnia, rozjaśnia skórę i dodaje jej blasku. Witamina E chroni skórę przed przedwczesnym starzeniem, nawilża, przywraca jej elastyczność i gładkość. Na stan skóry równie dobrze działa witamina A. Krzem zawarty w yerba mate wpływa na utrzymanie w dobrej kondycji skóry, kości, paznokci i włosów. Z kolei cynk może wspomóc leczenie trądziku i chorób skórnych. Regularne picie yerba mate jest więc bardzo korzystne i poprawi nie tylko wewnętrzne działanie organizmu ludzkiego, ale także zewnętrzny wygląd człowieka.

Czy yerba mate ma właściwości lecznicze?

Yerba mate wykazuje wiele pozytywnych właściwości zdrowotnych. Doskonale działa na funkcjonowanie całego organizmu, wspiera jego pracę. Pijąc ją czujemy się nie tylko bardziej pobudzeni, ale też zdrowsi. Dobroczynne działanie ostrokrzewu paragwajskiego zainteresowało badaczy na całym świecie, co poskutkowało licznymi publikacjami naukowymi udowadniającymi, że pozytywne działanie yerba mate nie jest mitem. Naukowcy od wielu lat zastanawiają się, czy yerba mate, oprócz tego że poprawia funkcjonowanie organizmu, ma też działanie lecznicze. Badania potwierdziły, że „indiańska herbata” ma ogromny potencjał jako wsparcie leczenia cukrzycy, chorób sercowych, otyłości, działa też przeciwnowotworowo i przeciwbólowo. Pamiętajmy jednak, że kwestia badań właściwości leczniczych ostrokrzewu paragwajskiego wciąż jest otwarta, a yerba mate nie jest lekiem lekiem na każdą chorobę.

Czy picie yerba mate ma skutki uboczne?

Mimo rosnącej popularności, dla wielu osób yerba mate wciąż jest tajemnicą. Obawiają się nie tylko jej charakterystycznego, intensywnego smaku, ale też działania. Yerba mate ma wiele pozytywnych właściwości zdrowotnych, ale czy jej picie może powodować jakieś skutki uboczne? Odpowiedź jest prosta - wszystko, co spożywamy w nadmiarze, może nam zaszkodzić, dlatego ważne jest zachowanie umiaru i rozwagi. Napar z ostrokrzewu zawiera kofeinę, która podana w zbyt dużej ilości może spowodować wzrost ciśnienia, kołatanie serca czy drżenie dłoni. Samo pobudzenie może okazać się niepożądanym działaniem, jeśli wypijemy yerbę późnym popołudniem lub wieczorem, przed snem. Yerba ma też działanie moczopędne - pomaga usunąć z organizmu toksyny, ale z drugiej strony może być to uciążliwe podczas podróży czy długiego spaceru. Yerba mate działa drażniąco na żołądek i jelita, dlatego osoby z problemami żołądkowymi powinny unikać picia mocnego naparu. Nie zaleca się picia yerba mate kobietom w ciąży i młodym mamom, a także małym dzieciom.

Zielone złoto południowoamerykańskich indian - yerba mate. Właściwości, dla których warto zacząć pić ją regularnie

Yerba mate to bomba witaminowa, którą warto wprowadzić do swojej codziennej diety. Nie jest ona lekarstwem, więc mimo sporej zawartości witamin i minerałów nie wyleczy poważnych chorób, nie wprowadzi też drastycznych zmian w Twoim organizmie. Może być natomiast w pełni zdrowym, bardzo naturalnym suplementem diety, który wspomoże funkcjonowanie Twojego ciała i poprawi Twoje samopoczucie. Choć początkowo może wydawać się niesmaczna, przez wyczuwalną w smaku goryczkę, to szybko przekonasz się, że ten błotnistozielony napar jest wart uwagi. Nie namawiamy do zamienienia kawy czy herbaty na pochodzącą z Ameryki Południowej yerba mate, bo każdy pije to, co lubi, ale zachęcamy do spróbowania i przekonania się o jej cudownych właściwościach na własnej skórze!

Źródła informacji:

1. Wikipedia.
2. Useful Tropical Plants.
3. Drugs.com.
4. C. I. Heck, E. G. De Mejia, Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): A Comprehensive Review on Chemistry, Health Implications, and Technological Considerations, Journal of Food Science, październik 2007, Vol. 72, Issue 9, s. R138-R151.